„Zobacz, czym oddychasz” – kampania na rzecz czystego powietrza w Żorach

W Żorach ruszyła kampania edukacyjna „Zobacz, czym oddychasz. Zdrowe powietrze = zdrowe dzieci”, która ma na celu uświadamianie mieszkańców o wpływie zanieczyszczeń na zdrowie oraz zachęcanie do podejmowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Centralnym elementem kampanii jest instalacja „Płuc smogowych” Polskiego Alarmu Smogowego, która przez najbliższe tygodnie będzie eksponowana na rynku miejskim.

Instalacja „Płuca smogowe” to narzędzie, które w obrazowy sposób pokazuje, jak zanieczyszczenia powietrza osadzają się w naszych płucach. Przez kolejne tygodnie, pod wpływem wdychanego powietrza, białe filtry płuc zaczną ciemnieć, ilustrując realny wpływ niskiej emisji na zdrowie mieszkańców.

W ramach kampanii odbyła się konferencja prasowa z udziałem ekspertów oraz lokalnych aktywistów walczących o czyste powietrze. W wydarzeniu wzięli udział m.in. Emil Nagalewski – Koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim, Klaudia Mojza – kierownik Referatu Efektywności Energetycznej oraz Marcin Stempniak – Główny Specjalista w Wydziale Zarządzania Energią UM Żory. W wydarzeniu uczestniczyła także młodzież z żorskich szkół, w tym Grupa Antysmogowa działająca w ramach projektu „Śląskie. Przywracamy błękit”.

Jedną z kluczowych postaci walczących o poprawę jakości powietrza w Żorach jest ekodoradczyni Joanna Szerzyńska-Grabowska, która aktywnie angażuje się w edukację ekologiczną i działania antysmogowe w mieście. Na co dzień zajmuje się prowadzeniem Grupy Antysmogowej, organizuje wydarzenia edukacyjne w placówkach oświatowych, a także udziela porad mieszkańcom w zakresie wymiany źródeł ciepła i dostępnych dotacji.

Joanna Szerzyńska-Grabowska regularnie uczestniczy także w kontrolach palenisk, pomagając eliminować nielegalne spalanie odpadów i innych zanieczyszczających materiałów.

Działania w ramach punktu konsultacyjnego programu „Czyste Powietrze” przyniosły realne efekty – do tej pory w Żorach złożono już ponad 1300 wniosków o dofinansowanie wymiany kotłów i termomodernizacji budynków, na łączną kwotę 16 milionów złotych.

W ramach kampanii „Zobacz, czym oddychasz” mieszkańcy Żor mogą wziąć udział w szeregu atrakcji edukacyjnych i informacyjnych. Wśród zaplanowanych wydarzeń znalazły się m.in.:

·         Seans filmowy dla dzieci o tematyce ekologicznej.

·         Konkurs plastyczny dla uczniów żorskich szkół podstawowych.

·         Akcja „Adoptuj roślinę”, zachęcająca do wymiany roślin w Pałacu Baranowice (do 7 marca).

·         Warsztaty ekologiczne i wykład na temat wpływu smogu na zdrowie – 17 lutego w Pałacu Baranowice.

·         Seans filmowy „Bambi. Opowieść leśna” – 6 marca w kinie miejskim.

Wszystkie wydarzenia są bezpłatne, a organizatorzy zachęcają mieszkańców do aktywnego udziału i zaangażowania w walkę o lepszą jakość powietrza.

Kampania odbywa się w kluczowym momencie dla województwa śląskiego. Zgodnie z uchwałą antysmogową, od 1 stycznia 2026 roku użytkowanie pozaklasowych kotłów na paliwa stałe (tzw. „kopciuchów”) będzie traktowane jako wykroczenie. To oznacza, że każdy właściciel starego pieca powinien jak najszybciej rozważyć jego wymianę na nowoczesne i ekologiczne źródło ciepła.

Zanieczyszczenia powietrza, w tym pyły zawieszone PM10 i PM2,5, przenikają do układu oddechowego i krwionośnego, powodując choroby płuc, układu krążenia, a nawet nowotwory. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) smog jest jednym z głównych czynników przedwczesnej śmierci na świecie.

Dzięki działalności ekodoradców, takich jak Joanna Szerzyńska-Grabowska, mieszkańcy Żor mogą uzyskać profesjonalne doradztwo w zakresie wymiany pieców i korzystania z dostępnych dofinansowań. To ostatni moment, aby skorzystać z dotacji i przyczynić się do poprawy jakości powietrza w regionie.

Tekst i zdjęcia: Joanna Szerzyńska-Grabowska, ekodoradczyni Gminy Żory