„Cyrkularny ogród” – praktyczna lekcja zero waste w Arboretum Bramy Morawskiej

Jak pielęgnować ogród, który nie generuje odpadów, nie potrzebuje chemikaliów i wspiera lokalny mikroklimat? Odpowiedzi na te pytania poznali uczestnicy warsztatów „Cyrkularny ogród. Jak wprowadzić praktyki zero waste w ogrodzie?”, zorganizowanych 7 czerwca 2025 r. w ramach Zielonego Tygodnia Unii Europejskiej w Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu. Wydarzenie zostało przygotowane przez ekodoradczynię Zuzannę Poprawkę oraz zespół Arboretum z dyrektor Elżbietą Skrzymowską na czele.

Permakultura – sposób na ogród odporny na zmiany klimatu

W pierwszej części spotkania uczestnicy poznali podstawy permakultury – zrównoważonego podejścia do ogrodnictwa, które naśladuje naturalne ekosystemy. Mowa była o uprawie roślin wieloletnich, kompostowaniu, ściółkowaniu, naturalnej ochronie przed szkodnikami oraz integrowaniu zwierząt w strukturę ogrodu. Jak podkreślano, permakultura ogranicza potrzebę nawadniania, zwiększa plonowanie i sprawia, że ogród staje się bardziej odporny na zmiany klimatyczne.

Uczestnicy zwiedzili również Pożyteczne Grządki, założone w Arboretum zgodnie z zasadami permakultury. Rośnie tam wiele miododajnych ziół i krzewów owocowych, które przyciągają ptaki i zapylacze. Zadbano także o domki dla trzmieli i murarek, a także poidełka dla ptaków – wszystko po to, by stworzyć pełen życia, zrównoważony mikroekosystem.

Skrzynia permakulturowa – zielony recykling w praktyce

W drugiej części spotkania uczestnicy wzięli udział w tworzeniu pokazowej skrzyni permakulturowej – warzywniaka w wersji zero waste. Tego typu skrzynia składa się z warstw: chrustu (pełniącego funkcję drenażu), kartonów, zrębków i ziemi, dzięki czemu nie wymaga corocznego nawożenia. Warzywa i zioła uprawiane w takiej strukturze są zdrowsze, a całość jest odporna m.in. na ślimaki.

Do nasadzeń wykorzystano zioła doniczkowe – curry, rozmaryn, oregano i majeranek, a wszystkie rośliny oraz narzędzia ogrodnicze zakupiono ze środków projektu „Śląskie. Przywracamy błękit”. Skrzynia pozostanie na stałe w ogrodzie Arboretum jako modelowy przykład gospodarki cyrkularnej.

Naturalne nawozy i domowy recykling

W trakcie warsztatów uczestnicy poznali przepisy na ekologiczne nawozy, m.in. z pokrzywy i wrotyczu, oraz dowiedzieli się, jak w prosty sposób rozmnażać rośliny bez konieczności ich zakupu – przez podział, ukorzenianie sadzonek i wysiew nasion.

Prowadząca omówiła także, jak ograniczyć odpady zielone i wodne, w tym przez kompostowanie, ściółkowanie i planowanie nasadzeń zgodnie z potrzebami gleby. Duży nacisk położono na wpływ takich działań na jakość powietrza, podkreślając, że naturalna zieleń wiąże dwutlenek węgla i poprawia mikroklimat.

Edukacja, która zostaje w pamięci

Spotkanie zgromadziło 16 uczestników, a najbardziej zaangażowani otrzymali ziołowe doniczki do samodzielnej pielęgnacji w domu. Pytaniom nie było końca – a każda odpowiedź była okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń.

Wydarzenie zostało objęte patronatem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w 2025 roku i wpisane jako oficjalne Wydarzenie Partnerskie Zielonego Tygodnia Unii Europejskiej. Dzięki takim inicjatywom mieszkańcy regionu mogą nie tylko poszerzać swoją wiedzę, ale też w praktyce wdrażać zrównoważone rozwiązania w swoim otoczeniu – krok po kroku, z nasionka w permakulturowej skrzyni.